Tips en tops: Waarom geven we ze eigenlijk?

Wat is de gedachte achter het geven van feedback aan elkaar?

Uiteraard zit er een reden achter dat we al vanaf de basisschool de opdracht krijgen om feedback aan elkaar te geven. Als je feedback geeft, geef jij je gedachten en gevoelens bloot. Daarom vinden we dit ook zo moeilijk. Klasgenoten zijn normaal gesproken vaak niet de mensen waar jij je gevoelens aan blootgeeft. Feedback is erg belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling, zowel die van jou als de persoon waaraan je feedback geeft. Zowel het geven als ontvangen van feedback is belangrijk. Door feedback te geven, leer je op een subtiele manier opbouwende kritiek uit te spreken. Door al op de basisschool feedback te ontvangen, leer je met kritiek omgaan en leer je het te zien als iets positiefs in plaats van een aanval. 

Tips en tops op Google

Zowel op de basisschool als op de middelbare school krijg je veel te maken met het geven van ‘tips en tops’ aan andere kinderen in je klas. Bijvoorbeeld voor een spreekbeurt of een werkstuk. Veel kinderen hebben moeite met het geven van feedback, omdat ze weten dat ze iets moeten zeggen, maar ze willen ook niets gemeens of vervelends zeggen. Dit zie je ook duidelijk terug op Google, aan de termen waar veel op gezocht wordt. Denk bijvoorbeeld aan vragen zoals ‘wat zijn goede tips en tops?’ Op die manier kunnen kinderen een aantal voorbeelden doorlezen en weten ze ook waar ze op moeten letten als ze een klasgenoot tips en tops moeten gaan geven na hun spreekbeurt. Ook wordt er veel gezocht op ‘hoe geef je iemand tips en tops?’ Hier gaat het niet specifiek over welke tips en tops je kunt geven, maar de manier waarop je ze brengt zodat ze niet vervelend overkomen. Kinderen zijn hier vaak meer mee bezig dan volwassenen omdat het nieuw is voor hen om feedback te geven. 

Toch is het ook een onderwerp dat volwassenen of studenten nog veel bezighoudt. Vooral op het hbo wordt er snel van je gevraagd om je klasgenoten feedback te geven. Voor studenten kan dit ook nog knap lastig zijn. Dit zien we aan veel voorkomende zoektermen zoals ‘hoe formuleer je positieve feedback?’ of ‘hoe geef je iemand een tip?’  Daarnaast zijn er vaak meer volwassenen die hier op hun werk nog moeite mee hebben dan je zou denken. Het blijft toch altijd een gevoelig puntje, elkaar feedback of opbouwende kritiek geven. 

Hoe formuleer je positieve feedback?

Maar hoe formuleer je nu positieve feedback aan een klasgenoot, collega of zelfs familielid? Je kunt ervoor kiezen om positieve of negatieve feedback te geven. Wat beter werkt, verschilt nogal per persoon, maar over het algemeen heeft de positieve aanpak een beter effect. Uit onderzoek blijkt dat negatieve feedback beter werkt bij mensen die zelf vinden dat ze heel veel afweten van een bepaald vakgebied. Deze mensen willen namelijk het liefst weten wat ze nog niet helemaal goed doen, zodat ze dit kunnen verbeteren. Positieve feedback werkt dan juist weer beter bij beginners in een bepaald vakgebied. Zij hebben het vaak nodig om een positieve stimulans te krijgen, aangezien ze vaak nog onzeker zijn over hun prestaties.

Maar wanneer is feedback nu effectief? Feedback is effectief als je het baseert  waarneembaar gedrag in plaats van op de persoon zelf. Baseer je het meer op de persoon, dan zal dit sneller verward worden met kritiek. Hang er ook geen interpretaties aan vast, maar richt je alleen op wat je echt ziet en hoort. Aan de hand daarvan kun jij beschrijven wat jouw gevoelens hierbij zijn. Praat hierbij wel altijd in de ik-vorm. Op die manier hou je de boodschap bij jezelf en zal iemand minder snel defensief worden. Naast de manier waarop je dingen zegt, is het ook goed om alert te zijn op je lichaamstaal. Aan je houding zien mensen vaak namelijk voor 90% of je wel of niet achter je argumenten staat. Het is belangrijk dat jouw non-verbale communicatie aansluit op je verbale communicatie. Ten slotte is het erg belangrijk dat je na het geven van feedback de dialoog aangaat met degene die je feedback geeft. Kijk of je op dezelfde lijn zit en of hij of zij begrijpt wat je zegt. Doe dit bijvoorbeeld door hem of haar open vragen te stellen. Hiermee laat je zien dat je ook geinteresseerd bent naar zijn of haar kant. 

De gouden regels van feedback

Er zijn 4 gouden regels voor feedback geven:

1. Feedback is een reactie, geen advies
   Belangrijk bij feedback is dat het geen advies is, maar dat de ander zich vrij mag voelen om er wel of niet iets mee te doen.
   
2. Feedback geef je niet op een persoon
   Feedback geef je altijd op een product, een resultaat of de uitvoering. Zo voorkom je dat de persoon aan wie je feedback geeft zich aangevallen voelt. 

3. Feedback is de basis voor verbetering
   Maak feedback concreet, zodat iemand weet wat hij of zij kan verbeteren.
   
4. Feedback pas je aan op basis van het beoogde niveau
   Iedereen heeft een andere soort feedback nodig. Dit heeft vaak vooral te maken met hoeveel ervaring iemand al heeft. Pas je feedback hier dan ook op aan als dat mogelijk is. 

Veelgestelde vragen