Maatschappelijke problemen in Nederland: Wat speelt er in ons land?

Wat zijn maatschappelijke problemen?

Iedereen heeft te maken met maatschappelijke problemen, maar wat zijn het nu eigenlijk? Normale problemen kennen we allemaal wel: een kapotte telefoon, ruzie met een goede vriend of vriendin, slechte cijfers op school, enzovoorts. Dit zijn persoonlijke problemen, problemen waar jij vooral last van hebt. Daar tegenover heb je problemen waar iedereen last van heeft, de hele maatschappij, of in ieder geval iedereen in een bepaald gebied. Dit zijn maatschappelijke problemen. Een maatschappelijk probleem is dus een probleem waar iedereen last van heeft, of alle inwoners van een bepaald land of gebied. En een probleem waar veel aandacht voor is of waar aandacht voor wordt gevraagd, bijvoorbeeld door stichtingen of goede doelen.

Het is belangrijk dat maatschappelijke problemen onder de aandacht van politici worden gebracht, maar dat kan soms lastig zijn. De media speelt hier een grote rol in. De media kan er namelijk voor zorgen dat een specifiek probleem veel aandacht krijgt in kranten en op het nieuws. Dit zorgt er vaak ook voor dat de politiek meer hoort over dit probleem en eerder tot actie overgaat. Een laatste aspect waar een maatschappelijk probleem aan moet voldoen, is dat mensen er erg verschillende meningen over hebben. Dit maakt het immers lastiger om op te lossen. Als iedereen het met elkaar eens is, is er niet snel sprake van een probleem. De meningen kunnen verschillen over het probleem zelf, maar vaak is het vooral de oplossingen van een probleem waar discussie over ontstaat.

Wat zijn voorbeelden van maatschappelijke problemen?

Voorbeelden van maatschappelijke problemen zijn ongelijkheid, werkloosheid, armoede en vergrijzing. We kunnen nog een hele lijst opnoemen met andere maatschappelijke problemen, maar in dit artikel houden we het even bij de problemen die in Nederland spelen. Uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau kwamen vijf problemen die in Nederland het grootst zijn op dit moment.

Grootste actuele maatschappelijke problemen Nederland:

1. Ongelijkheid en ongelijke kansen

Uit het onderzoek kwam voort dat veel Nederlanders zich zorgen maken om ongelijkheid in het onderwijs. En dan voornamelijk de ongelijke kansen die kinderen en jongeren met een migratieachtergrond of ouders met een lager inkomen krijgen. Dit probleem begint vaak al vroeg, soms zelfs al op de basisschool. Het is lastig om deze ongelijkheid weg te werken gedurende de schoolloopbaan. Dit leidt uiteindelijk weer tot opvallende verschillen in opleidingsniveau tussen kinderen uit meer en minder kansrijke milieus. Het lijkt er nu ook op dat de coronacrisis deze verschillen nog groter heeft gemaakt dan ze al waren.

2. Ouderen met een zorgbehoefte moeten langer thuis blijven wonen

We hebben momenteel te maken met een behoorlijke vergrijzing in Nederland. Mede hierdoor, maar ook door bezuinigingen vanuit het kabinet, zijn er lange wachtlijsten bij verzorgingstehuizen. Dat betekent dat ouderen vaker te lang thuis moeten blijven wonen, ook al hebben ze een zorgbehoefte. Het gevolg daarvan is weer dat de thuiszorg in veel gemeenten overbelast is geraakt, waardoor een hoop ouderen niet de zorg ontvangen die ze eigenlijk nodig hebben. Vooral voor senioren met een lager pensioen of inkomen is dit een probleem. In de coronatijd zijn er daarnaast veel ouderen erg eenzaam geworden en konden ze nog vaker niet goed geholpen worden uit angst om hen aan te steken met het virus.

3. Armoede en het ontbreken van zekerheid

Ondanks de gunstige arbeidsmarkt leven momenteel ongeveer een miljoen Nederlanders in armoede. Dit betekent dat hun inkomen te laag is om het minimaal noodzakelijke te kunnen bekostigen. Ruim de helft van deze groep heeft wel werk, maar leeft toch in armoede. Dit noemen we de ‘werkende armen’. Leven met een te krap budget heeft een hoop negatieve invloeden, zoals sociaal isolement, een slechtere gezondheid en een negatief effect op het mentale vermogen en de gemoedstoestand.

4. Het verduurzamen van woningen

Je zou zeggen dat het positief is dat Nederland woningen wil verduurzamen, maar er zit ook een negatieve kant aan. In 2030 moeten de eerste 1,5 miljoen woningen worden verwarmd zonder aardgas. Van eigenaars of bewoners van de woningen verwacht het kabinet dat ze de isolatie van de woning verbeteren om energie te besparen en dat ze investeren in energiebronnen zoals zonnepanelen. Het lukt niet zo om die beweging op gang te krijgen, met name doordat de verbeteringen een behoorlijke investering vragen. De meeste mensen kunnen dat geld op dit moment niet missen.

5. De positie op de arbeidsmarkt van mensen met een migratieachtergrond

Migranten zijn in het begin vaak afhankelijk van een bijstandsuitkering. Zonder betaald werk wordt het voor deze groep erg moeilijk om goed mee te kunnen doen met de Nederlandse samenleving en is er een grote kans op armoede. Vaak hebben de migranten wel een baan, maar werken ze voor een erg laag uurloon en onder slechte arbeidsomstandigheden. Daarnaast krijgen ze sneller te maken met discriminatie, waardoor het lastiger wordt om een betaalde baan te vinden, zelfs als ze al helemaal ingeburgerd zijn. Dit zorgt er ook weer voor dat hun kinderen sneller minder kansen krijgen binnen het onderwijs, waardoor er een vicieuze cirkel ontstaat. 

Veelgestelde vragen